νάνοι καινοφανείς

(Αστρον.). Μία μικρή ομάδα αμυδρών αστέρων που χαρακτηρίζονται από απότομες αυξήσεις της λαμπρότητας κατά διαστήματα λίγων εβδομάδων ή μηνών (η μέγιστη λαμπρότητα διαρκεί μόνο μερικές μέρες). Η μεταβολή της λαμπρότητας (δηλαδή το εύρος) είναι μεταξύ 2-6 μεγεθών. Ο πρώτος ν.κ. που ανακαλύφθηκε είναι ο U των Διδύμων και αυτός ο αστέρας είναι και ο τυπικός της πλειοψηφίας αυτής της ομάδας. Οι αστέρες της υποομάδας U παρουσιάζουν μία αρκετά ομαλή μείωση της λαμπρότητάς τους μετά το μέγιστο, σε αντίθεση με την πολύ μικρότερη υποομάδα των αστέρων Ζ καμηλοπάρδαλης που μπορεί να παρουσιάσουν περιόδους σχεδόν σταθερής ενδιάμεσης λαμπρότητας πριν αυτή ελαττωθεί στο ελάχιστο. Η διάρκεια αυτής της στασιμότητας (από λίγες μέρες έως μερικούς μήνες) καθώς και ο χρόνος που θα εμφανιστεί δεν είναι δυνατόν να προβλεφθούν. Υπάρχουν επίσης περίοδοι ακανόνιστων μεταβολών του φωτός. Ο λαμπρότερος και πιο προσεκτικά μελετημένος ν.κ. είναι ο αστέρας SS Κύκνου. Η περίοδός του μεταβάλλεται σημαντικά από τη μέση περίοδο των 51 ημερών, οι μέγιστες τιμές μεταβάλλονται κατά το σχήμα, τη λαμπρότητα και τη διάρκεια και έχουν διαιρεθεί σε μακρόχρονα, βραχύχρονα και ανώμαλα μέγιστα (ο SS Κύκνου είναι γνωστός ως ένας διπλός αστέρας που εκπέμπει ακτίνες X). Οι περισσότεροι, αν όχι όλοι οι ν.κ., είναι διπλοί αστέρες στους οποίους ο κύριος αστέρας είναι συνήθως λευκός νάνος. Ο συνοδός του είναι ένας ψυχρότερος αστέρας φασματικού τύπου Κ ή G που ανήκει στην κύρια ακολουθία. Οι συνιστώντες αστέρες έχουν παρόμοια μάζα (περίπου 0,7 έως 1,2 ηλιακές μάζες) και οι τροχιακές περίοδοι είναι από περίπου 3 έως 15 ώρες. Στον συνοδό αστέρα εμφανίζεται μία ανώμαλη διαστολή και, καθώς γίνεται αυτό, μπορεί να γεμίσει έναν λοβό Ρος των ισοδυναμικών επιφανειών του συστήματος. Τότε αρχίζει να διαρρέει από το συνοδό αέριο πλούσιο σε υδρογόνο που μπαίνει σε τροχιά με τη μορφή δίσκου γύρω από τον κύριο αστέρα. Οι αυξήσεις της λαμπρότητας μπορούν να παρουσιαστούν σαν θερμές κηλίδες πάνω στον δίσκο προσθήκης ή μπορούν να συμβούν, όταν η εκροή μάζας από το συνοδό αποκαλύψει χαμηλότερα και πιο θερμά επίπεδα του αστέρα. Πολλοί αστρονόμοι θεωρούν ως προγόνους των ν.κ. τους αστέρες W Μεγάλης Άρκτου.